تخم مرغ از رایج ترین و پر تکرار ترین محصولات در سبد غذایی ما انسانها به شمار میرود به همین دلیل کیفیت تخم مرغ از اهمیت بسیار بالایی برخوردار میباشد.
پرورش مرغهای تخمگذار از گذشته تا به امروز در کشور ما به عنوان یکی از کسب و کارهای پر رونق شناخته میشود. این محصول از کیفیت بالایی برخوردار بوده از همین رو توانسته نظر بسیاری از افراد در اقصا نقاط کشور را مجذوب خود نماید. تقاضاهای بسیار مردم جهت مصرف تخم مرغ یکی از دلایلی است که سبب رونق صنعت پرورش مرغ تخمگذار شده است.
تولید کنندگان و پرورش دهندگان با در نظر گرفتن نقش و تاثیر کیفیت محصول بر سلامت بدن و افزایش کسب درآمد، سعی دارند محصولاتی با درجه کیفی بسیار بالا تولید و به بازار عرضه نمایند.
تخم مرغ از مواد غذایی است که در طبخ بسیاری از وعدههای غذایی کاربرد دارد. اما به نظر شما، کیفیت این محصول به چه عواملی بستگی دارد و یا اینکه پرورش دهندگان جهت تولید تخم مرغهایی با درجه کیفی بالا چه اقداماتی انجام میدهند؟
برای یافتن پاسخ این سوالات با ما همراه باشید زیرا در ادامه این نوشته از وبسایت مجموعه تولیدی دستگاه جوجه کشی هدایت به بررسی برخی عوامل تاثیر گذار بر کیفیت تخم مرغ خواهیم پرداخت.
تاثیر تغذیه بر کیفیت تخم مرغ
تغذیه از مهم ترین عواملی است که تاثیر بسزایی در کیفیت تخم مرغ دارد. حداقل کلسیم مورد نیاز جهت تشکیل پوست تخم مرغ ۳ گرم میباشد. چنانچه شما از یک جیره غذایی نامناسب جهت پرورش مرغهای تخمگذار استفاده کنید آنها قادر به تامین کلسیم جهت ایجاد یک تخم با پوسته مناسب نخواهند بود.
برخی مواقع در گله ی مرغهای تخمگذار، تولید تخم مرغهایی با پوسته شکننده و ضعیف مشاهده میشود. تخم مرغ افزون بر شکنندگی، خواص اولیه خود را از دست میدهند. شما برای جلوگیری از این مشکل میتوانید با بهره گیری از مواد غذایی مناسب، کلسیم لازمه مرغها را تامین نمایید.
جیره غذایی پرندگان از جمله عواملی است که در کیفیت تخم مرغ تاثیر بسزایی داشته و وجود کلسیم در جیره غذایی به عنوان یک عنصر مهم شناخته شده میباشد. به منظور دستیابی به عملکرد صحیح و همچنین بهبود کنترل کیفیت تخم مرغ باید از یک برنامه غذایی دوره ای استفاده نمایید.
وجود پروتئین بالا در یک برنامه غذایی باعث میشود انرژی مورد نیاز مرغها در فرایند تخمگذاری تامین شده و تخمهای تولید شده از کیفیت بالایی برخوردار باشند. عواملی همچون افزایش وزن مرغ، بالا رفتن اندازه تخم آن و همچنین تولید تخم بیشتر و با کیفیت تر در عواملی همچون انرژی اضافی در برنامه غذایی و دانههای مورد استفاده ریشه پرورانده است.
سن مرغ در کیفیت تخم مرغ
بر اساس بررسیهای صورت گرفته میتوان گفت تخمهایی که مرغهای سن بالا تولید میکنند از کیفیت مناسبی برخوردار نبوده و پوسته بسیار شکننده ای دارند، در نقطه متقابل این موضوع تخم مرغهای قرار میگیرند که توسط مرغهای جوان تولید شده اند.
شما در هنگام انتخاب تخم مرغ میتوانید با در نظر گرفتن اندازه آنها تخم مرغهای با کیفیت تری را خریداری نمایید و همچنین توجه داشته باشید که تخمهای با کیفیت از اندازه کوچکتری برخوردار میباشند زیرا هر چه سن مرغ بیشتر شود تخمهای درشت تری تولید میکند.
همانطور که گفته شد با افزایش سن مرغ توانایی برداشت کلسیم از استخوان در بدن مرغ کاهش یافته و به طور کلی میتوان گفت در فرآیند تخمگذاری پس از اتمام ۴۰ هفته از بدو تولد، میزان جذب کلسیم به ۵۰ درصد کاهش مییابد و به همین دلیل پوسته تخم مرغ از مقاومت مناسبی برخوردار نمیباشد.
تاثبر استرس بر کیفیت تخم مرغ
همان طور که میدانید به منظور نگهداری و پرورش طیوری از جمله مرغ شرایط و امکانات خاصی همواره مورد نیاز بوده و به طور کلی میتوان گفت محل زندگی یکی از مهم ترین عواملی است که در این راستا از اهمیت به خصوصی برخوردار میباشد.
لازم است بدانید مرغها برای گذراندن فرایند تخمگذاری باید در محیطی نرم، گرم و به دور از استرس قرار بگیرند تا تخم مرغهای تولید شده از کیفیت بالاتری برخوردار باشند. هر یک از این عوامل استرس زا در صورت وجود بر کاهش کیفیت تخم مرغ تاثیرات منفی بسیاری، میتواند وارد نماید.
احساس خطر و همچنین حمله حیوانات گوناگون در زمان فرآیند تخمگذاری یکی دیگر از عواملی میباشد که به مرغ استرس فراوانی وارد نموده و به همین دلیل در این زمان در بدن مرغ هورمونی ترشح میشود که به اندامهای داخلی آن ضرر بسیاری وارد نموده و موجب ایجاد اختلال در فرایند تخمگذاری میشود.
این دسته از طیور در صورت وقوع هر یک از موارد ذکر شده از تخمگذاری امتناع نموده یا در صورت گذراندن فرایند تخمگذاری تخمهای بی کیفیتی تولید مینمایند. گفتنی است که این دسته از مشکلات و عواملی که در قسمت قبل ذکر شد بیشتر در مکانهایی مشاهده میشود که برای نگهداری و پرورش مرغها محیط مناسبی فراهم نشده است.
شما میتوانید با تهیه قفسههای مخصوص که به صورت استاندارد برای نگهداری مرغ تولید شده اند، در فرایند نگهداری و پرورش این دسته از طیور شرایطی را فراهم نمایید که مرغها به راحتی بتوانند تخمگذاری نمایند.
تاثیر بیماری بر کیفیت تخم مرغ
علاوه بر موارد ذکر شده وجود عوامل بیماری زا و همچنین انتشار ویروسهای مختلف در فضا یکی دیگر از عواملی میباشند که بر میزان کیفیت تخم مرغ تاثیرات منفی بسیاری خواهند گذاشت.
نیوکاسل و آنفولانزا دو مورد از مهم ترین بیماریهای میباشند که در بین مرغها همواره شایع بوده و به همین دلیل میتوان گفت مرغهایی که به این دسته از بیماریها گرفتار باشند قادر به گذراندن فرایند تخمگذاری نخواهند بود، البته در برخی موارد مرغهای بیمار تخمگذاری مینمایند ولی توجه داشته باشید که تخم تولید شده از مرغ بیمار غیر قابل مصرف میباشد.
به منظور جلوگیری از وقوع خطرات احتمالی توصیه میشود قبل از فرارسیدن دوره تخمگذاری، در زمانهای معینی که توسط دامپزشک مشخص شده است واکسنهای مربوطه را به بدن مرغ تزریق نمایید.
استرس گرمایی
شرایط آب و هوایی یکی دیگر از مهم ترین عواملی میباشد که در کیفیت پوسته تخم مرغ تاثیر بسزایی دارد، گرمای حاکم در فصل تابستان فرایند تخمگذاری را کمی سخت تر نموده و مرغ در چنین حالتی برای خنک نمودن خود سعی میکند سرعت تنفس خود را افزایش دهد، غافل از اینکه این موضوع باعث میشود میزان co2 در جریان خون کاهش یافته و شرایط آلکالوز تنفسی ایجاد شود.
در چنین شرایط خون قلیایی شده و میزان دسترسی کلسیم برای پوسته تخم مرغ به میزان قابل توجهی کاهش مییابد، این اختلال در تعادل باعث میشود تخمهایی که در فصول گرم سال تولید میشوند پوسته نرم و بی کیفیتی داشته باشند.
لازم به ذکر است در محیطی که دمای آن به بیش از ۲۵ درجه سانتیگراد میرسد، معمولاً خوراک مرغها کاهش یافته و به همین دلیل پوسته تخم مرغ به صورت موقت کمی نازک میشود، با گذر فصل گرما مصرف خوراک طیور افزایش یافته و به سرعت این عامل منفی از بین میرود.
یکی دیگر از معایب شرایط آلکالوز تنفسی از دست دادن میزان قابل توجهی کربنات از طریق کلیه میباشد که در نتیجه این عامل برای به دست آوردن یون کربن رقابت شدیدی بین کلیه و رحم اتفاق میافتد. در اثر کمبود یون کربن در بدن مرغ، فرآیند تخمگذاری کمی دشوار بوده و در نتیجه پوسته تخم مرغ بسیار ضعیف و شکننده میشود.
اهمیت کلسیم در پوسته تخم مرغ
همانطور که میدانید وجود کلسیم در کیفیت پوسته تخم مرغ تاثیر بسزایی داشته و علاوه بر کمبود این عامل، در صورت ازدیاد هم مشکلات مخصوص به خود را ایجاد میکند.
بر اساس مطالعات انجام شده میتوان گفت که در ساختار تخم مرغ تقریباً ۲ گرم کلسیم مورد استفاده قرار گرفته و به همین دلیل یک مرغ در طول روز ۴ گرم کلسیم را مصرف مینماید. لازم است بدانید نیاز کلسیم در مرغها بر اساس ویژگی تخمگذاری متفاوت میباشد و معمولاً یک مرغ تخمگذار ۴ تا ۶ برابر یک مرغ تخمگذار به وجود کلسیم نیاز دارد.
نقش فسفر در پوسته تخم مرغ
فسفر موجود در پوسته تخم مرغ در مقایسه با محتوای تخم مرغ بسیار کمتر میباشد، به طوری که میتوان گفت ۲۰ میلی گرم فسفر در پوسته آن وجود دارد در حالی که ۱۲۰ میلی گرم فسفر درون محتوای تخم مرغ یافت میشود، علاوه بر این موضوع در لایههای داخلی و خارجی پوسته، فسفر به صورت نامتعادلی توزیع شده است.
فرایند جذب کلسیم و تشکیل پوسته در صورت تکامل، در اثر وجود یونهای فسفات مهار شده و به پایان میرسند.جذب کلسیم و فسفات با یکدیگر در ارتباط بوده و میتوانند تحت تاثیر عواملی که در ادامه ذکر میشود قرار بگیرند:
نسبت کلسیم و فسفر
نسبت کلسیم و فسفر در روده از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و به طوری که میتوان گفت کلسیم بالا موجب افزایش ph در روده میشود که این عامل باعث میشود جذب فسفر، روی و منگنز به میزان قابل توجهی کاهش یابد، در نقطه متقابل این موضوع در صورت ازدیاد فسفر پلاسما، جذب کلسیم از روده کاهش یافته و موجب جابجایی کلسیم از استخوان میشود.
وجود کلسیم و فسفر در جیره غذایی پرندگان از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و نسبت مناسب این دو عامل (کلسیم و فسفر) به هم ۱/۵ الی ۲ به ۱ است.
اثر ویتامین D3 بر کیفیت پوسته تخم مرغ
متابولیت ویتامین D3 در جذب کلسیم و همچنین ویتامین دی ۳ برای جذب کلسیم در دی سنتز پوسته از جمله عوامل حیاتی به شمار میرود.
ویتامین D3 به عنوان اصلیترین عنصر کنترل کننده در تحریک جذب کلسیم از روده شناخته شده میباشد و همچنین توجه داشته باشید که مصرف ویتامین D3 باید متناسب با نیاز بدنی مرغ باشد.عملکرد ویتامین D3 به متابولیت آن ۱،۲۵ دی هیدروکسید D3 مربوط میشود که در اندامهایی همچون کبد و کلیه پرنده ایجاد میشود.
هرگونه مشکلی که برای یکپارچگی اندامهای ذکر شده یا غده پاراتیروئید تاثیر بگذارد، تاثیر نامطلوبی بر عملکرد ویتامین D3 و در نتیجه جذب موادی همچون کلسیم و متابولیسم خواهد گذاشت.